83. Musika Hamabostaldia

Kursaal Auditorioan ospatutako kontzertuen zikloak 14.481 ikusle Bildu zituen guztira. % 80ko okupazioa, hain zuzen ere. Jaialdira opera eszenifikatua itzuli izanaren lekuko izan zen Hamabostaldiaren gune nagusi eta jaialdiko kontzertu sinfoniko-koralen agertokia. Elena Sancho Pereg eta Xabier Anduaga abeslariek, nazioartean etorkizun handiko abeslari donostiarrak biak, elkarrekin interpretatu zuten La Fille du Régiment. Bi emanaldietan Xabier Anduagak lehen aldiz egin zuen bisa bere hirian, “Ah! Mes amis” aria ezaguna duen eszenarekin (“Ikusleek benetako pasioarekin erantzun zioten Xabier Anduagaren arrakastari”, E. Bert, Ritmo). Ekoizpen berriak urri diren garaian, ia bere osotasunean bertako abeslariekin osatutako abeslari-zerrenda zuen proposamen berrian murgildu zen Musika Hamabostaldia. Horrez gain, jaialdiaren ingurumen-politikaren arabera diseinatu eta eraikitako eszenografia izan zuen ikuskizunak. Kursaal, era berean, Hamabostaldiaren egitarauan ezohikoa den zarzuelaren itzuleraren lekuko izan zen: Pablo Sorozabal konpositorearen jaiotzatik 125 urte betetzen zirela eta. La tabernera del puerto zarzuelaren kontzertu bertsioak Miren Urbieta-Vega eta Andeka Gorrotxategi izan zituen zerrendaburu, Bilbao Orkestra Sinfonikoarekin eta Landarbaso Abesbatzarekin batera, publikoaren harrera bikainarekin (“Zarzuela Musika Hamabostaldi donostiarrera itzuli da hainbat urteko hutsunearen ondoren. Eta arrakasta handiz egin du, leporaino betetako Kursaal horretan ikusi ahal izan genuen bezala”, A. García Urcola, Scherzo).

Ohi bezala, nazioarteko hainbat taldek parte hartu zuten zikloan: Monteverdi Choir eta English Baroque Soloists, John Eliot Gardiner zuzendariaren batutapean; Frankfurteko Irrati Orkestra, Alain Altinogluk zuzenduta eta Bomsori Kim biolinistarekin; Collegium 1704, Václav Luks maisuarekin; eta aipatu Txekiar Orkestra Filarmonikoa, Semyon Bychkov zuzendariarekin. Bertako taldeek ere garrantzia handia izan zuten: Hamabostaldian ezohikoa den musika amerikarrari eskainitako kontzertuan, Wayne Marshall zuzendariak Euskadiko Orkestra eta Andra Mari Abesbatza zuzendu zituen Gershwin konpositorearen obrak interpretatzeko. Euskal Herriko Gazte Orkestrak (EGO) eta Kanariar Uharteetako Gazte Orkestrak (JOCAN) agertokia partekatu zuten: aitzindaria izan zen gazte orkestren arteko topaketa hura. Guzti horri euskal abesbatzen parte-hartzea gehitu behar zaio: Donostiako orfeoia, Donostiako Orfeoi Gaztea, eta Landarbaso, Easo, Andra Mari eta Vocalia Taldea abesbatzak aritu ziren Hamabostaldian. Nazioartekoen artean, aldiz, Monteverdi eta Collegium Vocale 1704 jardun ziren. Koruen parte-hartze handiak musika mota horrek jaialdian duen nagusitasuna berresten du eta abesbatzek gurean dituzten sustrai sakonen isla da.

Victoria Eugenia Antzokian Ballet Flamenco de Andalucía konpainiak El Maleficio de la Mariposa ikuskizuna aurkeztu zuen, sarrerak agortuta eta ikusleen harrera beroarekin (“ikusleak zutik eta bost minutuko txalo-zaparrada Musika Hamabostaldiaren 83. edizioko dantza apustu handienarentzat”, I. de Arantzibia, DV). Antzokiak Víkingur Ólafsson pianistaren errezitala ere hartu zuen. Islandiarrak Mozarten obrari egin zion aurre, konpositorearen garai bereko beste egile batzuen lanekin. Ohi bezala, Haurren Hamabostaldiaren egoitza ere izan zen Victoria Eugenia: Itsasotik estreinatu zen, haurrentzat haurrek sortutako Hamabostaldiaren ekoizpen berria. Easo Abesbatzak eta Aila Laredo Eskolaniak lankidetzan garatutako proiektuak Gorka Miranda izan zuen gidari, eta Mafalda Saloio, zuzendari artistiko. Guztira, 1.481 pertsona bertaratu ziren Victoria Eugeniara.

Hamabostaldian publikoak gozatu ahal izan zuen errepertorioari dagokionez, kanonean ezarritako obrez gain, ezohiko programen eta errepertorio berritzaileen aldeko apustua egin zuen jaialdiak, baita obra berrien aldekoa ere. Ildo horretan, nabarmentzekoa izan zen publikoak Weinberg, Martinů, Gershwin, Janáček, Zelenka, Gallupi edo Cimarosa bezalako konpositoreekiko izan zuen erantzuna. Musika Garaikideko Zikloan Gabriel Erkorekaren Ametsak 3, Egemen Kurten Loquela Codex eta Núria Giménez Comasen Clairobscur obrak estreinatu ziren; Ganberako Musika Zikloan, David del Puertoren 2. Kuartetoa; eta Organo Zikloan, “Agur jesusen ama”-ri buruzko fantasia, David Briggsek idatzia, Hamabostaldiaren enkarguz. Jaialdian zehar dantza ikuskizun berriak ere plazaratu ziren lehen aldiz: Jone San Martínen Aditu, Tabakalera Dantzan zikloan, eta Kukai Dantzaren Eta orain zer?, abuztuaren 27an Errenterian estreinatu zena, Musika Aitzaki zikloaren baitan, EGOk interpretatu zuen Pascal Gaigne konpositorearen musika originalarekin eta eszenaratze ezohiko batekin.

Jaialdia osatzen duten ziklo ezberdinei dagokienez, San Telmo Museoko klaustroa, beste behin, Antzinako Musika Zikloaren eta Ganberako Musika Zikloaren agertokia izan zen. 2.216 pertsona bertaratu ziren kontzertu horietara eta hainbat emanaldi erabat bete ziren.

Aipatu estreinaldiez gain, Musika Garaikideko Zikloan proposamen berritzaileak aurkeztu ziren, besteak beste “Gaur! Iruñeko Topaketen 50. urteurrena” diziplina anitzeko ikuskizuna SIGMA Project taldearen eskutik.

Bere hirugarren urtean, dantza garaikideari eskainitako Tabakalera Dantzanzikloak aurrerapauso arrakastatsua egin zuen Hamabostaldia bestelako publikoei zabaltzeko helbururantz. Hala berrestu zuen sarrera mugatuko ikuskizunetan edukiera agortu izanak: Aditu-ren bi saioetan eta Lasalaren Dead ikuskizunean. Lökke konpainiaren doako hiru kapsulaz gozatzeko aukera ere izan zuten Tabakalerako bisitariek.

Organo Zikloa, Ana Belén García koordinatzaile berriaren lehen edizioan, 15 kontzertuk osatu zuten, Gipuzkoako organo ondare aberatsaren erakusgarri. 4.255 pertsona bertaratu ziren kontzertuotara eta nazioartean ibilbide nabarmendun organistak erakarri zituen: Michel Bouvard, Jon Laukvik, François Espinasse, Brett Leighton, Masaaki Suzuki, Gunnar Idenstam eta Wayne Marshall (“Emanaldi paregabeak izan dira bi astean zehar, azken urteotan ikusi ez direnak, nazioarteko eskuetan gure organo ondareaz gozatzeko hitzordu bereziak”, M. Garcia, Berria).

Miramar Jauregian eman zituzten Interprete Gazteen Zikloko kontzertuak Musikeneko ikasleek. Musikeler zikloak ere goi-mailako ikastegiko ikasleak izan zituen protagonista, Kutxa Kulturren udako egitarauan, Tabakaleran.

Musika Aitzaki, jaialdiko ziklo ibiltariak Donostiako oholtzetatik harago eraman zuen musika, hainbat udal eta erakunderen lankidetzari esker. Kulturaren inguruko topaleku bihurtu ziren Leire eta Senpereko kontzertuak, Sorozabali Arantzazun eskainitako omenaldia, Chillida Lekun bigarren urtez Gerhard laukoteak Shostakovich-i eskainitako kontzertuak, Elkanoren mundu-biraren bosgarren mendeurrenaren ospakizuna, Ignaziotar ibilbideko txangoa (Gesaltza eta Arantzazu artean) edo Arabako zenbait herritan egindako ganbera kontzertu txikiak. 3.165 pertsona izan ziren Gipuzkoa, Nafarroa, Lapurdi eta Arabako (Arabako Foru Aldundiaren kolaborazioarekin) hitzorduetan.

Azkenik, Hamabostaldia publiko berriengana gerturatzeko #SOLaseanekimena berreskuratu zuen jaialdiak, eraberrituta: musika klasikoko kontzertu batera edo operara lehen aldiz joateko aukera emateaz gain, Tabakalerako dantza garaikideko ikuskizunetara joateko aukera ere eman zien herritarrei Musika Hamabostaldiak.