• Luxenburgoko talde ospetsua, Gustavo Gimeno valentziarra buru duena, Musika Hamabostaldira itzuliko da 2021ean azken emanaldia eman ondoren.
• Orkestra pianoko izar gazte batekin dator, Bruce Liu, lehenengo kontzerturako, eta Easo Ahots Mistoen Abesbatza gehituko zaio, bigarrenean.
• Saint-Saënsen 5. Kontzertua “Egipziarra” eta Mahlerren 5. Sinfonia interpretatuko dituzte gaur, abuztuak 1, osteguna, eta Shostakovitxen Stepan Razinen exekuzioa eta Berliozen Sinfonia fantastikoa bihar, ostirala, hilak 2.
• Sarrerak Kursaaleko eta Victoria Eugenia Antzokiko leihatiletan eta musikahamabostaldia.eus webgunean eros daitezke.
2017ko eta 2021eko edizioetan parte hartu ondoren, Luxenburgoko Orkestra Filarmonikoa Musika Hamabostaldira itzuliko da gaur, Kursaaleko kontzertu handien zikloari hasiera emateko. Aurten ere, nazioarteko bakarlari entzutetsuak eta Europako orkestra nabarmenetako batzuk etorriko dira gurera. Luxenburgoko Filarmonikak 2021ean inauguratu zuen Musika Hamabostaldia, bi kontzertu gogoangarrirekin, eta bi emanaldi eskainiko ditu berriz ere, ondoz ondoko egunetan, Gustavo Gimeno titularraren zuzendaritzapean: gaur, abuztuak 1, entzungai izango dira Camille Saint-Saënsen musika, gaur egungo piano-bakarlari gazte behartsuenetako baten laguntzarekin, Bruce Liu eta Gustav Mahlerena; eta bihar, abuztuak 2, Dmitri Shostakovichen Stepan Razinen exekuzioa kantata ezohikoa, Easo Abesbatza Mistoarekin eta Alexander Vinogradov baxuarekin, eta Hector Berliozen Sinfonia fantastikoa.
Luxenburgoko Orkestra Filarmonika jatorrian irratiari lotutako orkestra da, 1933an sortu baitzen Radio Luxembourgen Grand Orchestre Symphonique izenarekin. Funtzio hori normaltasunez garatu zuen laurogeita hamarreko hamarkadako lehen urteetara arte, Luxenburgoko Estatuak orkestraren ardura hartu zuen arte. Garai hartan hartu zuen egungo izena, eta, 2005etik, Luxenburgoko Filarmonika areto ikusgarriaren, hau da, Christian Amparc-ek diseinatutako ehunka zutabe dituen auditorium etereoaren orkestra egoiliarra da. Gaur egun, hogei herrialdetako 98 musikarik osatzen dute orkestra, eta haien lana bere soinuaren dotoreziagatik eta energia elektrizatzaileagatik nabarmendu da, 2015. urtetik zuzendari titular den Gustavo Gimenorekin batera egindako emanaldietan.
Gustavo Gimeno kritikak ondoen baloratzen duen zuzendari espainiarretako bat da, eta nazioarteko karrera garrantzitsua garatzen ari da. 1976an jaioa, perkusioaren arloan hasi zen, eta 17 urterekin Amsterdamera joan zen ikasketak amaitzera. Handik gutxira, Amsterdamgo Concertgebouw Errege Orkestrako perkusio jotzaile izateko oposizioa irabazi zuen. Concertgebouw-en jardutearekin batera, Gimeno zuzendaritza ikasten hasi zen Amsterdamgo Kontserbatorioan, eta laster aurkitu zuen azken hamarkadetan orkestra zuzendaritza ulertzeko funtsezkoak ziren bi zuzendariren babesa: Mariss Jansons eta Claudio Abbado. Gimenok Cleveland, Chicago, Boston, Houston eta San Petersburgoko Mariinsky Antzokiko edo Italiako Rai Orkestra bezalako orkestra garrantzitsuak zuzendu ditu. 2025ean Luxenburgoko Orkestra Filarmonikoko zuzendari artistikoa izateari utzi eta bere gain hartuko du Madrilgo Errege Antzokiaren zuzendaritza musikala; halaber, Toronto Symphony Orchestraren musika-zuzendari izaten jarraituko du, 2020tik duen karguarekin, alegia.
Lehenengo kontzertuan Bruce Liu pianista gaztea izango da. 2021ean Varsoviako Chopin Lehiaketa irabazi zuenetik, eta bere dohain musikal apartak eta bere karisma handiaren konbinazioari esker, Liuk izar estatusa eskuratu du zirkuitu klasikoaren barruan. Kontratu esklusibo bat sinatu du Deutsche Grammophon diskoetxearekin, eta dagoeneko debuta egin du munduko orkestra garrantzitsuenetako batzuekin, hala nola Vienako Sinfonikoarekin, Erromako Santa Zezilia Akademia Nazionalarekin, Rotterdamgo Filarmonikoarekin, Londresko Royal Philharmonic-ekin eta Los Angeles, San Frantzisko eta Filadelfiako orkestra amerikar handiekin.
Kanadako pianistak Frantziako Erromantizismoko pianorako kontzertu handienetako batekin irekiko du gaurko kontzertua: Camille Saint-Saënsen 5. Kontzertua, «Egiptoarra». Saint-Saënsek gogoko zuen Parisko neguetatik ihes egitea Aljeria, Kanariar Uharteak edo Egipto bezalako leku beroetara bidaiatzeko, eta hain zuzen ere herrialde horretan, Kairon osatu zuen bere bosgarren eta azken piano-kontzertua 1896an. Urte haietan Frantziako beste konpositore batzuen artean modan zegoen eragin wagneriarraren aurrean, Saint-Saënsek partitura zuzena, freskagarria eta eguzkitsua proposatu zuen, egiptoarra baino gehiago nazioartekoa den orientalismoarekin, mugimendu zentralak Espainiako erreferentziak eta gamelan musikari egindako keinuak ere badituelako, konpositoreak 1889ko Parisko Nazioarteko Erakusketan entzun ahal izan zituenak. Partituraren une jakin batzuetan, Saint-Saënsek Nilon ontzilari batzuei entzun zien maitasun kanta nubiarra ere agertzen da, eta kilkerrak eta igelak gogorarazten dituzten soinuak.
Bigarren zatian, Gustav Mahlerren 5. Sinfoniari helduko diote Gimenok eta Luxenburgoko Orkestra Filarmonikak. Mahlerrek 1901 eta 1902 artean konposatu zuen, heriotzaren atarira eraman zuen odoljarioa izan ondoren. Bere errekuperazioan, eta hainbeste borroken ondoren bere bizitzan lortu zuenari buruz hausnartuz, «esnatzearen» sinfonia hau idazten hasi zen; tronpeta-solo eta hileta-martxa amaigabe batekin abiatzen da, baina bere izaera erabat aldatzen da hirugarren mugimendutik aurrera. Lehenengo bi mugimenduak idatzi eta gutxira, Mahlerrek ezagutu zuen bere emaztea izango zena, Alma, eta zoroki maiteminduta, sinfoniari jarraitzea erabaki zuen, musika guztiz desberdin batekin, «gizateria egunaren distira betean, bizitzaren erdigunean» irudikatuko zuena. Mugimendurik ospetsuena, zalantzarik gabe, laugarrena da, Adagiettoa, Gustavek Almari egindako maitasun-adierazpena. Gutun baten ordez, partitura hau bidali zion, beste azalpenik gabe. Eta horrela, maitasunaren garaipenaren ondoren, bosgarren mugimenduak, indar eta birtuosismo konpositibo handikoak, sinfonia ondorio distiratsu batera eramaten du, koral garaile batera, alegia.
Bihar ostiraleko kontzertuako lehenengo zatian Dmitri Shostakovitxen kantata bat izango da entzungai: oso gutxitan interpretatzen den Stepan Razinen exekuzioa, op. 119. 2021an Hamabostaldian interpretatu zen 13. Sinfonia «Babi Yar»-en luzapentzat jotzen da, biak bi urteko epean konposatu baitziren eta Yevgeny Yevtushenko poetaren testuak erabiltzen baitituzte. Baina Babi-Yar Ukrainako amildegian juduek jasandako sarraskiari erreferentzia egin eta gero, kantata honetan Stepan Razin XVII. mendeko kosako errebeldearen istorioa kontatzen da, isekari eta bortitzaren arteko tonuarekin, oso zirraragarria dena. Konpositoreak berak aitortu zuen Borodin edo Músorgsky bezalako konpositore errusiarren idazkera bokal eta orkestralaren elementu batzuk hartu zituela, baina patina beldurgarri batekin, interpretazio batzuen arabera, Erdi Aroko Errusiako basakeriaren eta Shostakovitx bizi izan zen Sobietar Batasuneko basakeriarekin bat egin nahian.
Yevtushenkoren poemak Easo Abesbatza Mistoak abestuko ditu. Beti Musika Hamabostaldiaren programazioan presentzia zabala izan duen abesbatza donostiar horrek, bai ahots baxuen ohiko eraketan (1940koa), bai ahots mistoen formatu berrienean (2006an sortua). Alexander Vinogradov baxu errusiarra ariko da bakarlari; errusiar errepertorioan eskarmentu handidun kantaria Gustavo Dudamel, Daniel Barenboim, Kent Nagano, Vladimir Jurowski, Lorin Maazel, Mariss Jansons edo Zubin Mehta zuzendariekin batera aritu da, besteak beste.
Bigarren zatian, Gustavo Gimenok errepertorioko obra sinfoniko ospetsuenetako bati helduko dio: Hector Berliozen Sinfonia fantastikoa, 1830ean estreinatu zenean sinfoniako artearen konbentzio askorekin hautsi zuen sorkuntza. Berliozek bere gorabehera sentimentaletatik, atera zuen eleberri-fresko honetarako inspirazioa. 1827an, Berlioz Parisko Odeon Antzokian sartu zen Shakespeareren Hamlet antzezlanaren ingelesezko emanaldi bat ikusteko, Parisen aldi baterako instalatutako irlandar antzerki konpainia baten eskutik. Ofeliaren papera Harriet Smithsonek antzezten zuen, musikagilea bere edertasun, keinu eta eszenatokiko presentziagatik txunditu zuen aktore gazteak, nekez ulertzen baitzituen ahotik ateratzen zitzaizkion ingelesezko hitzak. Berlioz maitemindurik geratu zen, eta maitasun-gutun ugari bidaltzen hasi zitzaion, beti erantzunik gabe geratu zirenak. Smithsonen arbuioak eragin handia izan zuen musikagilearengan. Bat-bateko umore-aldaketak izaten zituen, eta, aktorea burutik kendu ezinik, Parisko kaleetan barrena ibiltzen zen ametsetan. Esperientzia horiek, maitasun-grina eta -desilusioak, 1830ean amaitu zuen partitura ia autobiografiko batean isuri zituen, ia terapia gisa. Idazteko, hainbat konposizio-baliabide berri garatu behar izan zituen (esaterako, idée fixe, leitmotiv wagnerianoaren aurrekaria), esentzia estetikoan eta formalean zuzeneko musika-aurrekaririk ez zuen Sinfonia Fantastikoa iraultzaile handia eraikitzeko.
